Ιατρείο Στεφανιαίας Νόσου
Ιατρεία
H στεφανιαία νόσος είναι η πρώτη αιτία θανάτου στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες. Με τη ραγδαία αύξηση του αριθμού των ατόμων που πάσχουν από καρδιαγγειακά νοσήματα, εκτιμάται ότι αυτά ευθύνονται για τον θάνατο σχεδόν 25 εκατομμύρια ατόμων παγκοσμίως.
Τι είναι η στεφανιαία νόσος;
Οι στεφανιαίες αρτηρίες είναι οι αρτηρίες που αιματώνουν τον καρδιακό μυ και τον τροφοδοτούν με τα απαραίτητα συστατικά για τη λειτουργία του. Ο όρος «στεφανιαία νόσος» χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη στένωση αυτών των αρτηριών, η οποία προκαλείται από τη συσσώρευση αθηρωματικού υλικού στον αυλό τους. Εξαιτίας της στενώσεως, ο καρδιακός μυς δεν τροφοδοτείται επαρκώς με αίμα, ιδιαίτερα σε καταστάσεις που αυτός έχει αυξημένες ανάγκες, και έτσι προκαλείται η «μυοκαρδιακή ισχαιμία».
Πώς δημιουργείται η στεφανιαία νόσος;
Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων η στεφανιαία νόσος δημιουργείται από την προοδευτική συσσώρευση αθηρωματικού υλικού το οποίο μικραίνει τον αυλό των αρτηριών. Το αθηρωματικό υλικό είναι ένα μαλακό, λιπώδες υλικό το οποίο δημιουργείται στην έσω επιφάνεια των αρτηριών από την αλληλεπίδραση με τα στοιχεία του αίματος (κύτταρα και παράγοντες πήξης) και τα λίπη που μεταφέρονται με το αίμα. Η αθηρωματική πλάκα με την πάροδο των ετών «σκληραίνει» από την εναπόθεση ασβεστίου.
Ποιες είναι οι εκδηλώσεις της στεφανιαίας νόσου;
Ο στηθαγχικός πόνος, αποτελεί τη συνήθη εκδήλωση της ανεπαρκούς αιμάτωσης του μυοκαρδίου και εκδηλώνεται με δυσφορία στο κέντρο του θώρακα, που μπορεί να έχει χαρακτήρα σφιξίματος, καψίματος ή πίεσης. Η στηθάγχη μπορεί να αντανακλά στα δυο χέρια, στην περιοχή του τραχήλου, της κάτω γνάθου, στη μεσοπλάτια χώρα και στο επιγάστριο.
Στις εκδηλώσεις της στεφανιαίας νόσου περιλαμβάνονται:
1. Η περίοδος χωρίς συμπτώματα. Σε ασθενείς που δεν έχουν σοβαρές στενώσεις των στεφανιαίων αρτηριών μπορεί να μην εμφανίζονται συμπτώματα, παρά την παρουσία αθηρωματικών αλλοιώσεων στα στεφανιαία αγγεία. Θα πρέπει ωστόσο να τονιστεί ότι σε αρκετούς ασθενείς και παρά την παρουσία σοβαρών στενώσεων στα στεφανιαία, δεν εμφανίζεται κανένα προειδοποιητικό σύμπτωμα, ιδίως σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη και στους υπερήλικες.
Ένας άλλος λόγος μη εμφάνισης προειδοποιητικών σημείων μπορεί να είναι το γεγονός πως πολλές φορές όταν ο αυλός ενός στεφανιαίου αγγείου αποφράσσεται σταδιακά, γειτονικά σε αυτό αγγεία τα οποία και τροφοδοτούν την ίδια ή παραπλήσιες περιοχές διατείνονται και αυξάνουν τη ροή τους, βοηθώντας έτσι στην αναπλήρωση του στενωμένου αγγείου και την κάλυψη των αναγκών της περιοχής εκείνης του καρδιακού μυ. Το δίκτυο αυτό των διατεταμένων αγγείων ονομάζεται τότε «παράπλευρη κυκλοφορία» και βοηθά στην προφύλαξη πολλών ασθενών από ενδεχόμενο έμφραγμα του μυοκαρδίου, παρακάμπτοντας στην ουσία την αποφραγμένη αρτηρία.
2. Η σταθερή στηθάγχη. Είναι η εμφάνιση του στηθαγχικού πόνου είτε κατά τη διάρκεια σωματικής δραστηριότητας είτε κατά τη διάρκεια έντονου συναισθηματικού stress.
3. Η ασταθής στηθάγχη. Είναι η εμφάνιση του στηθαγχικού πόνου σε συνθήκες ηρεμίας. Αποτελεί μια πιο επικίνδυνη μορφή στεφανιαίας νόσου, για αυτό και έχει χαρακτηριστεί προεμφραγματική στηθάγχη. Είναι σαφές ότι μία τέτοια ασταθής κατάσταση πρέπει να αντιμετωπίζεται με εισαγωγή σε νοσοκομείο, ώστε με τη χορήγηση της κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής να αποφευχθεί η ανεπιθύμητη εξέλιξη προς έμφραγμα του μυοκαρδίου.
4. Το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Είναι η νέκρωση μιας περιοχής του καρδιακού μυός και εκδηλώνεται με στηθάγχη, η οποία όμως είναι παρατεταμένης διάρκειας, δεν σταματά με την ανάπαυση και διαρκεί περισσότερο από μισή ώρα. Επιβάλλεται η άμεση μεταφορά του ασθενούς σε νοσοκομείο, γιατί μόνο σε εξειδικευμένο χώρο και από εξειδικευμένο προσωπικό μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη μεγαλύτερη δυνατή επιτυχία ένα τόσο σοβαρό ιατρικό πρόβλημα.
5. Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος. Αποτελεί την πλέον δραματική εκδήλωση από όλο το κλινικό φάσμα της στεφανιαίας νόσου και μάλιστα στο 25% των περιπτώσεων ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος αποτελεί την πρώτη και δυστυχώς μοιραία εκδήλωση της στεφανιαίας νόσου.
Υπάρχει θεραπεία;
Με τη συνεχή πρόοδο της σύγχρονης καρδιολογίας, η στεφανιαία νόσος είναι μια κατάσταση εν πολλοίς αντιμετωπίσιμη αν όχι θεραπεύσιμη. Στο επίπεδο των φαρμάκων συνεχώς νέες ουσίες προστίθενται στο θεραπευτικό οπλοστάσιο των καρδιολόγων, ουσίες που βελτιώνουν σημαντικά τα συμπτώματα των ασθενών αλλά και το σημαντικότερο, παρατείνουν και την επιβίωσή τους. Ακόμα όμως πιο εντυπωσιακή είναι η πρόοδος που έχει επιτευχθεί στην επεμβατική καρδιολογία η οποία με την αγγειοπλαστική των στεφανιαίων αρτηριών και τη χρήση των πλέον σύγχρονων μπαλονιών και μεταλλικών ελασμάτων (stents), μπορεί να αντιμετωπίσει τη μεγάλη πλειοψηφία των ασθενών που δεν αντιμετωπίζονται φαρμακευτικά,. Για όσους η φαρμακευτική αγωγή και η αγγειοπλαστική δεν είναι αρκετές για τη θεραπεία της στεφανιαίας νόσου, η αορτοστεφανιαία παράκαμψη, το γνωστό σε όλους by-pass, παραμένει μια εξαιρετική και ριζική θεραπευτική επιλογή, χωρίς άξιες λόγου επιπλοκές.
Στο Ιατρείο Στεφανιαίας Νόσου της Β΄ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής του ΑΠΘ πραγματοποιείται από εξειδικευμένους καρδιολόγους η διάγνωση και η θεραπεία της στεφανιαίας νόσου. Σε συνεργασία με το τμήμα Κόπωσης, Υπερήχου, Πυρηνικής Καρδιολογίας και Αξονικού Τομογράφου του Ιπποκρατείου Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης πραγματοποιείται η αναίμακτη διάγνωση της νόσου, ενώ σε συνεργασία με το Αιμοδυναμικό Εργαστήριο η επεμβατική διερεύνηση και αντιμετώπιση (αγγειοπλαστική.
Αγγειοπλαστική
1. Τι είναι η αγγειοπλαστική;
Στο πλαίσιο διάγνωσης της στεφανιαίας νόσου, ο ασθενής υποβάλλεται σε στεφανιογραφία. Σε περίπτωση που αναδειχθούν σημαντικές βλάβες στα στεφανιαία αγγεία (συνήθως >70% στένωση), κρίνεται σκόπιμη η διόρθωση τους με αγγειοπλαστική. Πρόκειται για είδος θεραπείας της στεφανιαίας νόσου που διενεργείται από επεμβατικούς καρδιολόγους και αποσκοπεί στη διάνοιξη στενώσεων της στεφανιαίας αρτηρίας από μεγάλες αθηρωματικές πλάκες και/ή θρόμβους και την αποκατάσταση της ροής του αίματος.
2. Πώς γίνεται η αγγειοπλαστική;
Aρχικά, αφού πρώτα γίνει τοπική αναισθησία στην περιοχή της εισόδου του καθετήρα (περιοχή του καρπού-κερκιδική προσπέλαση ή του μηρού-μηριαία προσπέλαση), προωθείται ο καθετήρας έως τη στεφανιαία αρτηρία που έχει τη στένωση. Ακολουθεί η προώθηση οδηγού σύρματος μέσα στη στένωση και στη συνέχεια ο καθετήρας με ειδικό μπαλόνι στο άκρο του (διαστάσεων αντίστοιχων με τη διάμετρο του αγγείου και το μήκος της βλάβης) που μόλις φτάσει στο σημείο της στένωσης φουσκώνει με υγρό στις 12-16 Atm. Έτσι συμπιέζεται η αθηρωματική πλάκα με αποτέλεσμα τη διάνοιξη της στενωμένης αρτηρίας. Αφού αποσυρθεί ο καθετήρας με το μπαλόνι, προωθείται ένας άλλος καθετήρας-μπαλόνι που έχει συμπιεσμένο μεταλλικό πλέγμα τυλιγμένο στην επιφάνεια του (stent). Κατά τη διάταση του μπαλονιού εκπτύσσεται και το stent, που παραμένει στο σημείο της βλάβης μετά την απομάκρυνση του μπαλονιού και διατηρεί τον αυλό του αγγείου ανοικτό.
3. Τι ακολουθεί μετά την αγγειοπλαστκή;
Παρακολούθηση για εμφάνιση τυχόν επιπλοκών για 24 ώρες ή περισσότερο ανάλογα με τα συνυπάρχοντα προβλήματα και το κλινικό σύνδρομο.
4. Υπάρχουν επιπλοκές;
Ναι, υπάρχουν επιπλοκές κατά την επέμβαση αλλά και απώτερες αλλά σε μικρό ποσοστό των ασθενών.
Αιμάτωμα-αιμορραγία από το σημείο της παρακέντησης, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου (θανατηφόρο ή μη) μπορούν να συμβούν κατά την επέμβαση σε ποσοστό < 2%. Μακροχρόνια μπορεί να δημιουργηθεί ξανά στένωση (επαναστένωση) στο σημείο της επέμβασης σε ποσοστό περίπου 5% ή και μεγαλύτερο σε ασθενείς με σύμπλοκες επεμβάσεις ή συνοσηρότητες. Επίσης μπορεί να να συμβεί θρόμβωση του stent σε ποσοστό που να οδηγήσει σε έμφραγμα σε ποσοστό < 1% . Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κυριότερος παράγοντας για θρόμβωση του stent, είναι η κακή συμμόρφωση του ασθενή με την φαρμακευτική αγωγή και συγκεκριμένα η διακοπή της διπλής αντιαιμοπεταλιακής αγωγής πριν από το διάστημα που έχει καθορίσει ο γιατρός που έκανε την επέμβαση.
Αν για οποιοδήποτε λόγο και από οποιονδήποτε (γιατρό ή μη) σας ζητηθεί να διακόψετε την αντιαιμοπεταλιακή αγωγή θα πρέπει να ζητήσετε τη συμβουλή του επεμβατικού καρδιολόγου που σας έκανε την επέμβαση γιατί μερικές φορές αυτό μπορεί να αποβεί καταστροφικό.
————————————————————————————————————————————————————————————————-
ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΙΑΤΡΟΙ – ΚΑΣΙΜΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ // ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ, ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ
ΩΡΕΣ – ΚΑΘΕ 2η-3η-4η ΔΕΥΤΕΡΑ ΕΚΑΣΤΟΥ ΜΗΝΑ 9:00 – 13:00
ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ – ΧΩΡΟΣ ΤΑΚΤΙΚΩΝ ΙΑΤΡΕΙΩΝ, ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ, Α΄ΚΤΙΡΙΟ – 3ος ΟΡΟΦΟΣ